De Oostkantons

Uitstel is geen afstel. Ons bezoek aan de Oostkantons werd nog voor Corona-tijden gepland. Daar was een speciale reden voor. Het was toen immers 100 jaar geleden dat het plaatsje Neu-Moresnet was ontstaan.

Moresnet behoorde tot aan de Franse Revolutie bij het hertogdom Limburg. Neu-Moresnet ontstond na het Congres van Wenen (1814-1815) als Pruisisch Moresnet omdat de gemeente Moresnet in drie stukken werd gedeeld. De deling van Moresnet gebeurde in 1816. Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (België bestond toen nog niet) nam daarvan het westelijk gedeelte met het gelijknamige dorp Moresnet, Pruisen het oostelijk gedeelte waar het nieuwe dorp Pruisisch Moresnet ontstond. Het middelste gedeelte, nu Kelmis, was gevestigd rond de zinkmijn van Altenberg/Vieille-Montagne en werd Neutraal Moresnet. Pruisisch Moresnet werd na de Eerste Wereldoorlog door het verdrag van Versailles onder de naam Neu-Moresnet bij het dan Belgische gedeelte gevoegd, zodat Moresnet weer de gemeente werd van voor de deling in 1816. Neu-Moresnet was een onafhankelijke gemeente tot 1977, waarna het een deelgemeente werd van het huidige Kelmis (voormalig Neutraal Moresnet).

Ostbelgien (zoals de officiële naam van de Oostkantons luidt) heeft woelige tijden meegemaakt. Dit landsgedeelte had veel verloren tijdens de Eerste Wereldoorlog: veel burgers, hun vaderland, en daarenboven ook de oorlog. De grafmonumenten van de gestorven ‘Duitse soldaten’ van de Oostkantons stonden nu op Belgisch grondgebied. Daarom staat er niet op ‘gestorven voor het vaderland’, maar ‘Für Heimat und Gott’. Verder wordt ook de rol van Russische krijgsgevangenen (uit WO I) belicht. En waarom ligt Alexandre Vinokouroff op de begraafplaats van Robermont, begraven naast 346 Italiaanse krijgsgevangenen?

Dit stukje België heeft een dramatische, doch boeiende geschiedenis achter de rug. Niet alleen de geschiedenis van 100 jaar Neutraal Moresnet maar ook de gebeurtenissen tijdens Wereldoorlog I en Wereldoorlog II zullen belicht worden tijdens onze driedaagse tocht in dit landsgedeelte.

Programma

Vrijdag 27 mei 2022

We vertrekken te Bosmolens (Izegem) om 7u richting Eupen. Daar brengen we een bezoek aan het Staatsarchiv, onder leiding van Staatsarchivaris Els Herrebout. Els zal ook een korte lezing over de geschiedenis van het staatje Neutraal Moresnet geven. Daarna zullen Els Herrebout en Herbert Ruland, gepassioneerd historicus en een gids met ongelooflijke feitenkennis, ons op sleeptouw nemen.

Na een vrij middagmaal vertrekken we richting “Grenzbahnhof” Herbestal (het mooiste station van Duitsland vóór WO I). Vervolgens brengen we een bezoek aan Kelmis en aan het museum, en maken we een wandeling door ‘Neutraal Moresnet’, waar de aandacht wordt gevestigd op “soldaten uit drie naties – militaire verhoudingen”. Daarna wordt een bezoek gebracht aan Belgisch Moresnet en komen diverse thema’s aan bod: de bouw van de Gröner spoorweg tijdens WO I, begraafplaats van de Russen, graf Schmetz, Moresnet Chapelle, onderduiking en verzet in WO I…

Omstreeks 18u30 komen we in ons hotel aan.

Zaterdag 28 mei 2022

We vertrekken uit het hotel omstreeks 9u en bezoeken het oorlogsmonument in Raeren, grensovergang Köpfchen (leven en lijden aan de grens in oorlog en vrede), Filips de Goede en de knotbeuken, de Westwall, ontsnapping, smokkel, … enzoverder. Na deze rondrit vertrekken we naar Vaals, om er het kleinste, maar ook hoogstgelegen museum van Nederland (177,5 m) te bezoeken: “de Klèng Wach” (grenspost Duitsland-Nederland), begin van de Dodendraad. Vaals is ook interessant vanuit historisch (Partageverdrag 1661) en religieus oogpunt (protestantisme). Er is opnieuw een vrij middagmaal voorzien.

Na de middag bezoek aan het drie/vierlandenpunt, monument Pierre Risseaux, de Via Dolorosa, grenspalen… En we bezoeken ook Sippenaeken, monument van de Dodendraad. We vervolgen onze weg naar Montzen (Tweede Wereldoorlog), problematiek van de 10 mee-geannexeerde (oud-Belgische) gemeenten, statuut van de “Deutsche auf Widerruf” en verzet. We bezoeken het monument Fonck en de begraafplaats Mélen waar op 12 augustus 1914 meer dan 120 Belgische burgers werden vermoord.

Terug naar ons hotel omstreeks 18u.

Zondag 29 mei 2022

Om 9u verlaten we het hotel en brengen een bezoek aan de Amerikaanse begraafplaats Henri-Chapelle. In de abdij van Val-Dieu worden we opgewacht voor ons middagmaal.

Na de lunch rijden we richting Luik voor een bezoek aan de indrukwekkende begraafplaats Robermont met het perk van de Italiaanse krijgsgevangenen uit WO I. We sluiten onze driedaagse af bij het fort Barchon in de brasserie Le Fortin.

We hopen dat we omstreeks 19u terug zijn in Izegem.

Praktisch

3-daagse reis van vrijdag 27 t.e.m. zondag 29 mei

Prijs: €470 p.p. (toeslag single: €25 p.p.)

Verblijfplaats: Hotel du Lac (Bütgenbach)

Reisleiding: Wim Decuyper

In de prijs is inbegrepen:

• vervoer met luxeautocar

• verblijf in halfpension (ontbijt & diner)

• alle vermelde inkomgelden

• plaatselijke gidsen

• Nederlandstalige reisleiding

In de prijs is niet inbegrepen:

• dranken aan tafel

• lunches

• persoonlijke uitgaven

• reisbijstands- en/of annuleringsverzekering